Wat ik me vorige week ook al afvroeg: hoe kan het toch dat we elkaar kwijt raken bij essentiële onderwerpen of dat nu discriminatie is, of iets anders? Als het juist gaat over verdraagzaamheid, waarom raken we dan soms die verdraagzaamheid kwijt? Hoe komt het dat we gaan oproepen tot de meest bizarre zaken, gedrag gaan vertonen waarbij we onszelf en de ander geweld kunnen aandoen? Want als het je het hebt over dat levens er toe doen, is het natuurlijk wel apart als je schrijft ‘save a life, kill a cop’. De ene mens verdraagt de ander niet meer en gaat uithalen op allerlei mogelijke manieren. Wat maakt nu toch dat dat gebeurt?
Ik nodigde jullie uit eens te kijken hoe jij de ander ziet, hoe jij erkent, hoe jij de ander laat zijn. Ik heb daar ook naar gekeken, hoe verdraagzaam ben ik? Ik heb de hand in eigen boezem gestoken en dat was best een beetje pijnlijk. Gelukkig kan ik een mens zien los van huidskleur, geloof, liefdesvoorkeur of mening. Iedereen mag anders zijn. Maar wat nu als ik last krijg van het anders zijn van de ander.
Als ik last van een ander heb gaat het niet over huidskleur, geloof, liefdesvoorkeur of mening van de ander, maar het gaat over mij. Hoe ik ben groot gebracht, met welke normen en waarden, wat heb ik meegemaakt in het leven, waar ik voor ben gewaarschuwd, wat gevaar voor me is en hoe ik daar mee om ga, is daar van invloed op. Voorwaarde om de ander te kunnen accepteren zoals diegene is, verdraagzaam te kunnen zijn, is volgens mij een eigen gevoel van veiligheid. En als ik verstoord word in dat gevoel, geeft dat last. Als er in de buurt op zondagochtend veel lawaai is, doet dat iets met mijn gevoel van rust. Ik ben opgegroeid met de waarschuwing geen herrie te maken op zondagochtend, let op de buren. Dus lette ik er als kind angstvallig op niet te schreeuwen in de tuin anders kreeg ik moppers. Ik ben door verhalen, waarschuwingen en eigen ervaring een beetje angstig voor groepjes hangende jongeren op straat. Die geven alleen maar gedoe en rotzooi. Ik loop met een boogje om de met dranklucht omgeven en niet zo fris ruikende zwerver heen en vermijd oogcontact. Zo gauw ik me onveiliger ga voelen, ik angst ervaar, gaat dat ten koste van mijn verdraagzaamheid. Ik ben bang mijn veiligheid te verliezen en dat verstoort mijn vermogen de ander te zien voor wie diegene daadwerkelijk is.
Ook doet het wat met ons gevoel van veiligheid als je niet gezien wordt of denkt niet gezien te worden voor wie je werkelijk bent. Het doet wat met je als je zomaar aangehouden wordt, je daarvoor angst voelt. Het doet wat met je als je iedere keer als je moet werken angst voelt. Het doet wat met je als je niet kunt of je niet durft te zijn wie je bent, dat je je niet kunt of durft te uiten. Angst voor de gevolgen daarvan, angst om afgewezen te worden in welke vorm dan ook. Angst niet veilig te zijn.
Ik kom dus iedere keer uit bij hetzelfde: angst. Verbinding en gezien worden, kunnen zijn wie je bent, geeft gevoel van veiligheid. Het verlies aan verbinding, niet meer oké zijn met jij bent jij en ik ben ik, geeft onrust. Het niet meer kunnen voelen: ik word gezien, ik word gehoord, ik word erkend. Dat gevoel geeft angst.
En die angst staan we onszelf vaak niet toe. Angst is immers een slechte raadgever, als je angst voelt ben je een angsthaas, angst is nergens goed voor. En ja, angstgevoel kan je hele vreemde dingen laten doen. Maar is het de angst die dat doet of juist het weg bewegen bij de angst.
Als ik angst niet mag voelen, betekent dat ook dat ik het contact met mezelf verlies. Ik mag niet bang zijn, daar moet ik bij weg blijven. Dus blaas ik mezelf een beetje op en beweeg omhoog om bij dat gevoel weg te komen, of ik beweeg gewoon niet meer, blijf vooral stil om het niet te voelen, of ik duik er voor weg. Ik verbreek het contact met mezelf en ga handelen om bij de angst weg te komen.
Als je jezelf niet meer voelt, hoort, ziet, erkent wordt het nog onveiliger. Als je het contact met jezelf verbreekt loop je het risico niet meer goed te weten wie je bent. Je weet dan niet meer zo goed wat je doet. Je raakt jezelf kwijt! En als je geen contact meer hebt met jezelf, waarmee moet je dan contact maken met je omgeving?
Om je veilig te voelen is het van belang dat je gezien wordt zoals je bent, dat gebeurt in de verbinding met de ander. Ik ben ik en jij bent jij: dat is oké. We zijn verdraagzaam naar elkaar, de ander mag zichzelf zijn. Wanneer je nu gewoon bent bij je angst weg te bewegen, neem je de angst er niet bij. Je draagt je angst niet. En dat heeft gevolgen voor je ver-draag-zaamheid. Je komt eigenlijk in een vicieuze cirkel terecht. Je hebt angst voor het verlies van veiligheid, angst voor het niet gezien worden, angst niet te mogen zijn wie je bent. Als je dan vanuit die angst het contact verbreekt met jezelf en jezelf niet meer ziet, wordt het onveiliger. Als je jezelf niet meer laat zien, word je nog minder zichtbaar, verlies je nog meer verbinding, word je nog angstiger. Daardoor ga je nog verder weg van jezelf bewegen. Je wordt uiteindelijk steeds angstiger voor angst. Maar eigenlijk gaat het niet over de angst zelf maar wat het weg bewegen bij de angst je oplevert.
Als je dit kunt gaan zien, kun je iets veranderen. Dat start met onderzoeken hoe jij beweegt bij angst. Angst is niet slecht, angst is een hele goede raadgever. Angst waarschuwt je voor gevaar, maakt dat je op tijd weg duikt, terug trekt, stil gaat staan, rust neemt of juist gaat vechten. Als je er contact mee maakt kun je dat voelen. Soms is de manier waarop je omgaat met angst verstoord geraakt. Door je met jezelf te verbinden, gevoelens dus ook angst toe te staan, kun je er naar gaan kijken, kun je het gaan dragen. Het wordt zichtbaar voor jezelf en je kunt het ook aan de ander gaan laten zien. Zo kun je weer ervaren en voelen dat jij mag zijn wie jij bent. En als jij dat voelt is het makkelijker mij te laten voelen dat ik ik mag zijn. Dat is een vicieuze cirkel die ik graag met je in stap.
Gelukkig zien we dat óók om ons heen. Gelukkig zijn er meer mensen die verbinden met zichzelf en verbinden met de ander en zo laten voelen dat we samen kunnen dragen en dat alles en iedereen er toe doet.
Pas goed op jezelf en iedereen om je heen.
Groet Suzanne
8 juni 2020